Qalereya
Eko-skaut
- Adı/soyadı: Omar Aliyev
- Statusu: Gənc ekoloq
- Ümumi topladığı bal: 1610
- Kluba üzv olma tarixi: 2017-04-21
- Yaşı: 7
- Məşğuliyyəti: 160 nömrəli məktəbin 1-ci sinif şagirdi
- Gördüyü işlərlə bağlı qeydlər: Mən şəhərimizdə tullantılar az olsun istəyirəm və bacardığım qədər onları təmizləyirəm. Zibilləri yerə atmayın, dostlar. Növbəti dəfə də evimizə yaxın bir ərazidə plastik torba və butulkaları toplayıb zibil qablarına atdım. Bununla ümumilikdə 20 bal toplamdım. Ötən həftə isə Nəbatat başını ziyarət etdim, maraqlı bitki növləri ilə tanış olub, qeydlər götürdüm. Bələdçilərin köməyi ilə kompasda üfüqün cəhətlərini təyin etməyi öyrəndim. Həmçinin, xüsusi cihazla ağacların yaşını təyin etdik. Bunun üçün Kateqoriya B-yə uyğun 15 bal qazandım. Bu gün H.Zerdabi adına Təbiətşünaslıq muzeyində oldum, öz vətənimizdə və vətənimizdən kənarda mövcud olan heyvan maketləri və onların skeletlərini gördüm. (15 bal) Vətənimizin flora ve faunaı çox zəngindir. Gəlin onları qoruyaq. Ötən həftə sahibsiz pişiklərə yem verdim, onları tox görmək sevindiricidir. (25 bal). Sonra həyətimizdə əkdiyimiz gülləri suladıq və əlavə güllər əkdik. (10+10) Bitkilərə qayğı göstərmək mənə zövq verir. Həftə sonu yaydan bəri topladığım kağız tullantılarını IDEA-nın Hər kağızı bir yarpağa dəyişək layihəsi çərçivəsində 3 saylı ASAN xidmət mərkəzinə təhvil verdim. (25 bal). Babam heyvanları çox sevir, elə mən də. Ona görə bir it aldıq və babamla onun üçün ev düzəltdik. Yayda gündən qorunsun deyə evin üstündən dam tikdik. İtimi ilk gündən çox sevdim. Hər dəfə onu məmnuniyyətlə yemləyir və qayğısına qalıram. (50bal) Bu gün məktəbin həyətində müəllim və sinifyoldaşlarımla quraşdırdığımız quş yuvasına yem tökdük. (25 bal) Ötən həftə "Qala" Dövlət Tarix-Etnoqrafya Qoruğunu ziyarət etdim. Orada saxlanılan bir cox heyvanları da izlədim. Onlar haqqında maraqlı məlumatlar əldə etdim (15 bal). Bu ay yenə də kağız tullantılarını topladım və topladığım kağız tullantılarını yenidən IDEA-nın Hər kağızı bir yarpağa dəyişək layihəsi çərçivəsində 3 saylı ASAN xidmət mərkəzinə təhvil verdim (25 bal). Bu gün sahibsiz küçədə olan pişiyi himayəyə götürdüm və mənim artıq çox sevimli iki ev heyvanım var, itim və pişiyimlə günüm çox əyləncəli keçir (100 bal). Öz ətrafımda hər kəsi ekos-kaut layihəsi ilə tanış etdim, mənim ki onlar da qoşulmaq istədiklərini bildirdilər (10 bal). Füsunkar təbiətə malik Qax rayonuna səyahət etdim. Buranın təbiətinə valeh olmamaq mümkün deyil. Əlbəttə ki, hər birimiz buranın təmizliyinə riayət etməliyik. Çalışmalıyıq ki, çaylarımız tullantılarla çirklənməsin. Yanğınlara bu ərazilərdə qətiyyət yol verməməliyik, çox diqqətli olmalıyıq. Çünki bu havanın korlanmasına, ozon qatının deşilməsinə səbəb olur. Bu da insan həyatı üçün çox mühüm rol oynayır. Odur ki, meşə yanğınlarına yol vermək olmaz, buna mütləq diqqət edin (50 bal). Salyanın Seydan kəndinə ziyarət etdim və orada balıqlara yemək verdim (50bal). Həyətimizdəki güllərin inkişafına mane olan sarmaşıq və alaq otlarından təmizləyirəm. Təzə aldığım ev güllərini də sizə təqdim etmək istərdim (20) gəlmiş yeni qonağı himayəyə götürdüm. Cizgi film personajından ad da seçdim. Limon. İlk gündən pişiyimi çox sevdim (100). Ağacları ziyanvericilərdən təmizlədim və kimyəvi məhlulla ağacları dərmanladım ki, ziyanvericilər ağaclara daraşmasın (50 bal). Suya və elektrikə qənaət edək (25 bal). Sahibsiz heyvanlar üçün topladığım yemlə bu ğün kücədəki pişikləri yemlədim (25 bal). Bura bizonların saxlanıldığı kompleksdir. Qəbələ rayonunda olarkən onları görmək üçün səbirsizlənirdim (100 bal). Pişikləri yemlədim (25 bal). Bura Azerbaycan Geologiya muzeyidir (15 bal). Hamıya məlumdur ki, havalar soyuduqda quslar yem tapmaqda cətinlik cəkirlər. Onlara bu isde yardımcı olmaq ucün lazımsız qutudan lazımlı bir qus yuvası duzəltdim. Sabah uyğun yerə asacam ve icinə yem tökəcəm (50 bal). Quşları müşahidə edərkən (15 bal). Yayda çəkilmiş bu cırcıramanın rəngi, gözəlliyi məni heyrətləndirdi və qərara gəldim ki, arasdırım.Cırcıramalar qədimdən bəri mövcud olmus, nəinki nəsli kəsilməmis, dunyanın hər yerində mövcud olan həşəratlardan biridir.Onlar adətən ağcaqnad və milcəklərlə qidalanırlar.Yayda davamlı olaraq milcək tutan cırcıramalar günə 40-adək milcək yeyirlər. Zərərverici həşəratları yeməklə insanlara fayda vərirlər. Qanaqdları bir-birindən asılı olmayaraq işləyir və bu da ona helikopter kimi uçmaga imkan verir. Cırcıramaların əksəriyyəti 1-3 həftə yaşaya bilir, boyüklər yarım yaxud 1 ilə qədər, daha boyükləri isə vəhsi təbiət səraitində 7 iləcən yasaya bilirlər. Cırcıramaya yaponlar xusüsi hörmət edir və bu həşəratı cəngavər rəşadətinin rəmzi həsab edirlər. Əfsanəyə görə Xonsyu adası cırcıramaya adası adlandırılıbmıs. Yaponiyada mövcud olan tombo cırcıramasının davranışından havanın dəyişəcəyini müəyyən etmək olur. Cırcırama haqqında büyuk məqalə yazmaq olar. Umid edirəm yazdıgım kicik məqalə sizə də maraqlı gəlmisdir (150 bal). Əgər agacların kəsilməsi halları ilə rastlaşsanız xahis ədirik, 1113 qaynar xəttinə zəng edib xəbər vərin. Ağacları kəsilməkdən qoruyun. Bu video carxda bütün insanları agacları kəsməməyə cağırırıq. Ağac bizim nəfəsimiz, ağciyərimizdir. Bitki örtüyü olmadan həyat da olmaz. Çalışın, imkan olduqca ağac əkin (30 bal). Tullantılardan hazırladığımız şamdan ve güldanı ümid edirik ki, bəyəndiniz. Tullantılardan gözəl əşyalar düzəltmək olar, dostlar! Gəlin tullantıları azaldaq onlardan lazımi əşyalar düzəldək (30 bal).Həşərat yeyen bitkiHəşərat yeyən bitkilərin 500-ə yaxin növü var.Bu bitkilər oz şikarini cəlbedici rəngi,gozəl ətri ve dadli nektari ile özünə cəlb edir.Belə bitkilər həm quruda,həm də suda bitir.Məsələn,su altinda bitən qovuqca yarpaqlarini suyun üzərinə cixarmaqla qarşisina cixan baliqlari ve suda yaşayan kiçik canlilari tora salmaqla udur.Aldadan gülAldadan gül-Asiyanin tropik meşəlerinde bitən güldür.Esas qida mənbəyi milçəklərdir.Ozunun xoş ətri ilə milçəkleri aldadir.Ağzi küpə kimidir.Milçək küpədən nektar almağa enəndə küpənin agzi bağlanir.Həşərat icində qalir ve nefes yollari şirəylə oldugu üçün sonda ölür.Bu bitki əvvəlcə onun daxili organlarini həzm etdikdən sonra qalan artiqlarini külək vasitəsiylə xaric edir.Tükü tükden seçən cicəkIynəyarpaqli meşələrin rütubət yerlərində məskən salan şehcicəyi bitkisi də canlilarla qidalanir.Onun iynəciklərinin üstündəki şirə həşəratlari cəlb edir.Bu bitki cox həssasdir.Tük də bitkiyə toxunduqda onu hiss edir.Pendirdən meymuna qədər hər şey yeyən bitki."YIRTICI"bitkilər ət,pendir,metal,sümükkimi maddələri asanliqla həzm edə bilirlər.Onlarin hündürlüyü 30-35 sm-dən böyük olmur.Biz insanlar həmişə suyla minerallarla qidalanan bitkilər görmüş ve esitmişik.Bu məqaləm əminəm çoxlarini teeccübləndirəcək (150 bal). Mən Omar Aliyev,anamla köklər ve onlarin nece yaranmasi ve inkisafi ilə bagli tərcübə apardiq.Mən əvvəlcə köklər haqqinda size məlumat vermək istərdim.Əsas tumurcuq və yarpaqdan məhrum olan orqana kök deyilir.Kökün vəzifəsi bitkini torpağa bərkitmək,onu.şaquli vəziyyətdə saxlamaq,torpaqdan suyu ve suda həll olunmuş mineral duzlari almaq ,həmin maddələri bitkinin orqanlarina ötürmək,qidali maddələri bitkilərdə toplamaqdan ibaretdir.Əsas kök -rüşeym kökcüyündən inkişaf edən kökə deyilir.Yan köklər -sadəcə kökdən inkişaf etmiş kökə deyilir.Əlavə kök isə kök xaric,bitkinin digər vegetativ orqanindan inkişaf edeən kökə deyilir.Bitki orqanizminin əsas hissəsini su təşkil edir.Su və suda həll olunmuş mineral maddələr əmici tellər vasitəsiylə diffuziya hadisəsinə əsasən sorulduqdan sonra kökün ötürücü sahəsinə daxil olur və oradan borular vasitəsiylə govdə və yarpaqlara qalxir.Kök həmişə uc hissəsiylə böyüyür.Əgər kökün ucunu kəssək bir müddət sonra onun uzununa böyüməsinin dayandiğini görərik.Bitki kõkləri haqqinda geniş yazmaq olar.Mən öz eksprementimdə toxumdan kökün nece yaranmasini ve esas kökdən yan köklərin necə əmələ gəldiyinin şahidi oldum (150 bal).Botanika bagina mektebimizle ekskursiyaya cixdiq.Orda bir kere olsam da bu seferimde de yeni bilikler elde etdim (15 bal). Zooparka gezintiye cixdim. Burada yirtici heyvanlar, quslar ve surunenler gordum. Onlari canli gormek və onların hər biri haqqında ətraflı məlumatlar əldə etmək çox maraqlı idi(15bal). Men Omar Aliyev,size dünyada mövcüd olan qeyri-adi heyvanlar haqqında məlumat vermək istərdim.Ternek-Zolaqlı ternek Madaqaskarda yaşayır.Onun üzəri xırda iynələrlə örtülüdür.Ternek yeganə məməlidir ki cırıldayaraq səs çıxarır,bu səs isə ilan və həşəratlar üçün xarakterikdir.Umbonia Spinosa böcəyi-Elə hesab edilir ki,bu böcək cırcıramaların yaxın qohumudur.Belindəki iti tikan bitkilərin şirəsini çəkməyə kömək edir.Nedopır-Qalapaqos adaları yaxınlığında tapılıb.Okeanda yaşasa da üzməyi bacarmır.Baliğa xas hərəkətlər əvəzinə qeyri adi sinə üzgəcləri ilə yeriyir.Narval-dişləri olan və Arktikada yaşayan kitin bir növüdür.Bu kit buynuzuna görə çox asanlıqla tanına bilir.Onu okean təkbuynuzlusu da adlandıra bilirlər.Kral hacileylək-bu qəribə quş Şərqi Afrikanın tropik bataqlıqlarında yaşayır.Quşun hündürlüyü 110-152 sm-ə çatır.Tovuzquşu xərçəngi-Xərçəngi "krevet qatili" yaxud "dəniz çəyirtkəsi" adlandırırlar.Bu xərçəngin çənəsi çox güclüdür.Bunu akvariumda saxlamaq olmaz.Akvariumun şüşəsini sındıra bilər.Mavi əjdaha-Əslində bu heyvan molyuska novüdür.Mədəsində olan xüsusi torba şəkilli organın içinə hava doldurmağın hesabına hərəkət edərək suyun üzərinə çįxır.Akapi-Bu heyvan nə zebranın ,nə də atların qohumudur.Onlar Mərkəzi Asiya və Konqo üçün tipik heyvandır.Akil balığı-Cənubi Amerikada yaşayır.Akil insan dişlərinə bənzər dişlərə sahibdir.Qarişqa panda-adina baxmayaraq bu həsəratlar ari növunə aiddir. (50 bal). Ev heyvanlarini satin almayin,himayeye goturun! (40 bal). kecən həftə bagimizda əkdiyimiz güllərlə maraqlandim.Güllərin dibleri bosaldilmiş əla veziyyetde idiler.Onlari saralmis yarpaqlarini təmizləyib,bir az suladiqdan sonra bəzilərindən evimizə də gətirdim.Onlarin xos ətri evin havasını daha da ətirli etmisdi.Sizə də coxlu bitkiler,güllər əkməyi tövsiyyə edirəm.Əminəm ki,onların hər birindən zövq alacaqsınız (10 bal). Tullantilari atmaqmu?Xeyr!Onlardan yeni əşyalar düzəltmək olar.Necəki,bunu mən Ömər Əliyev edirəm.Mən kağiz qutudan quş yuvasi ,kağiz rulondan hediyye paketi ve yolka ücün oyuncaq düzəltdim (30 bal). Butulkanin bir hissəsinə torpaq,o biri hissəsinə isə su tökdüm ipin bir ucu torpaqda obiri ucu suda qaldi,bununla ip suyu özünə çəkərək torpaği nəm saxlayir.Biz dipçəkdə körpə şam ağaci əkdik.Düzəltdiyim yuvani ağacdan asdim və içinə yem tökdüm (25 bal). bagimizda 12 eded agaca qulluq etdik ve onlari suladiq (20 bal). Salam!Mən Ömər Əliyev,salfetka rulonundan,kartondan,lazimsiz kuklanin icinden cixarilmiş süni pambiqdan hazırladığım zavod maketi.Arxada kartondan kesdiyim ağciyer şəklidir.Tüstünün insanın ağciyərində yaratdığį fəsadlar tüstünün tesirindən saralmış ağaclar təsvir etmişəm (25 bal).